(a) (c) (b) (d)
"Çufa Kınası" Amasya Yöresine ait bir süslenme aracıdır. Evlenecek olan gelin adayı tarafından ele yakınları tarafından yakılır. Dört farklı şablon ve ebatlardan oluşan motiflerin her biri elin farklı bir tarafına yumurtanın sarısı vasıtası ile yapıştırılır. Şablonun boş kalan kısmı bezle temizlendikten sonra bir kibrit çöpü vasıtası ile motiflerin içi kına sürülerek doldurulur. Ele yapıştırılan tüm çufa şablonlarının motiflerine kına sürüldükten sonra haşlanmış taze asma yaprakları ile parmaklar ve el kapatılır. Kına elde ne kadar kalırsa desenin eldeki muhafazası da o denli uzun olur o nedenle gerek kınanın iyi olması gerekse eldeki kalış süresi önemlidir. Aynı şekilde çufa şablonunun yumurta sarısı ile ele iyi yapıştırılması da desenin dağılmadan ele geçmesine neden olur…
Her bir ele 18 adet şablon kullanılmaktadır.
- Elin tam ortasına yapıştırılır. (1 adet)
- Elin üstüne, başparmak ile işaret parmağı arasına yapıştırılır. (1 adet)
- Elin üstüne "b" şablonunun yanına yapıştırılır. (2 adet)
- "a" şablonunun etrafına 4 adet olmak üzere yerleştirilir ve tüm parmakların orta boğumuna gelecek şekilde iç ve dışına, 1 tane uygulamak üzere yapıştırılır. (14 adet)
Günümüzde bu adet daha çok Amasya'nın Merzifon İlçesi ve bazı köylerinde yaşatılıyor olup, Merzifon Kara Mustafa Paşa'nın yaptırdığı Han'da "çufa şablonu" üreten bir tek sanatçısı vardır. Bir maket bıçağı yardımı ile yukarıda gördüğünüz "aslan yelesi" yanı sıra, aslan kuyruğu, maydanoz gibi isimlerle adlandırılmış farklı motiflere rastlayabilirsiniz. Gelin adayının düğün alış-verişi sırasında kendi zevkine göre seçtiği bu kına yakma adeti Amasya Valiliği'nin 2002 yılında bastırdığı "Amasya Folkloru" adlı kitapla belgelendikten sonra Amasya'da unutulmuş bu adet yeniden hatırlanmış ve yeni evli çiftler kına gecelerinde ellerine çufa kınası yakmaya başlamışlardır.
Daha fazla bilgi ve kaynak için bakınız: Silvan Güneş "Amasya Folkloru" 2002
Derleme Tarihi: 20 Kasım 1999, sf:147-148-149
